Iedereen draagt een eigen verhaal met zich mee. Verhalen van liefde, verlies, hoop en angst. Maar wat als sommige van die verhalen niet van jou zijn? Wat als ze diep in je systeem zijn geworteld, doorgegeven van generatie op generatie? Dit is de essentie van generationeel trauma: onbewuste patronen, overtuigingen en emoties die we erven van onze voorouders.
Wat is generationeel trauma?
Generationeel trauma, ook wel intergenerationeel trauma genoemd, verwijst naar de pijn en patronen die van de ene generatie op de andere worden doorgegeven. Dit kan voortkomen uit grote historische gebeurtenissen zoals oorlogen of vervolging, maar ook uit persoonlijk verlies, misbruik of afwijzing binnen een familiesysteem. Vaak zijn we ons er niet van bewust dat we deze erfenis meedragen, omdat het zich uit in patronen die we als ‘normaal’ zijn gaan beschouwen. Moeite met het aangaan van verbinding, een constante angst voor afwijzing of moeite met emotieregulatie kunnen allemaal tekenen zijn van generationeel trauma.
Hoe trauma zich door generaties heen beweegt
Een persoonlijk voorbeeld uit mijn familie laat zien hoe diep generationeel trauma kan doorwerken. Mijn opa werd als baby afgestaan door zijn moeder. Dit zorgde bij hem voor een diep gevoel van afwijzing en bestaansonzekerheid. Ondanks zijn beste intenties om het gezin te creëren dat hij zelf nooit had gehad, herhaalde hij onbewust het patroon. Als hij boos was op een van zijn dochters, haalde hij hun foto van de muur. Dit symbolische gebaar liet hen weten dat ze ‘niet meer bestonden’ totdat hij hen weer op de muur plaatste. Voor mijn moeder, een van zijn dochters, was deze vorm van afwijzing enorm pijnlijk.
Mijn moeder besloot dat ze haar kinderen nooit op zo’n manier wilde behandelen. Toch vond het trauma een andere weg. Als zij boos of gekwetst was, klapte ze dicht en trok ze zich emotioneel terug. Dit voelde voor mij als kind alsof ze me negeerde. Toen ik zelf moeder werd, besloot ik het patroon te doorbreken door juist de confrontatie aan te gaan. Maar wat ik niet doorhad, was dat ik daarmee soms te betrokken werd. Mijn angst om de verbinding met mijn zoon te verliezen, leidde er soms toe dat ik hem juist teveel onder druk zette om te praten. Als hij dat niet deed, voelde ik frustratie en trok ik me alsnog terug. En zo herhaalde ik, ondanks mijn beste bedoelingen, opnieuw een oud patroon.
Bewustwording: de sleutel tot verandering
Het doorbreken van generationeel trauma begint bij bewustwording. Het moment dat ik besefte dat deze patronen niet écht van mij waren, maar voortkwamen uit de pijn van mijn voorouders, veranderde alles. Door mijn opa’s en moeder’s verhaal te begrijpen, kon ik zien dat hun gedrag voortkwam uit hun eigen onverwerkte wonden. Dat inzicht gaf me ruimte om niet langer hetzelfde te doen.
Hoe je kunt helen
Heling van generationeel trauma vraagt moed. Het begint met het aankijken van de pijn, hoe ongemakkelijk dat ook kan zijn. Dit kan betekenen dat je in gesprek gaat met familieleden, je verdiept in je familiegeschiedenis of hulp zoekt bij een coach. Het erkennen van de patronen is al een krachtige eerste stap. Vervolgens kun je leren om deze los te laten en nieuwe manieren van reageren te ontwikkelen.
In mijn eigen proces ontdekte ik dat de verbinding met mijn zoon er al is, ongeacht onze moeilijke momenten. Door de pijn van afwijzing uit mijn familiesysteem te herkennen, hoefde ik die niet langer door te geven. Ik leerde dat ik mijn zoon niet hoef te dwingen om te praten of hem op andere manieren mijn liefde te bewijzen. Ik kon simpelweg zijn. En dat maakte ruimte voor een diepere, authentieke verbinding.
Het stopt bij jou
Generationeel trauma hoeft niet jouw verhaal te blijven. Jij hebt de mogelijkheid om de cirkel te doorbreken en een nieuwe weg in te slaan – niet alleen voor jezelf, maar ook voor de generaties na jou. Het begint met bewustwording, en het eindigt bij heling. Want hoewel we de verhalen van onze voorouders meedragen, kunnen we altijd kiezen om ze op een nieuwe manier te vertellen.
